می شمارم تاولهای 
دردآور پاهایم را 
چقدر بیهوده 
در حوالی دلت 
پرسه زدم .
هر چه بادا باد 
امروز ، بار دیگر
نگاهم را 
به چشمان سبزت
گره خواهم زد 
شاید ........

از ساحت پاک آشیانی                             مرغی بپرید سوی گلزار

درفکرت توشی و توانی                           افتاد بسی و جست بسیار

رفت از چمنی به بوستانی                       بر هر گل و میوه سود منقار

تا خفت ز خستگی زمانی                         یغماگر دهر گشت بیدار

تیری بجهید از کمانی                               چون برق جهان ز ابر آزار

                              گردید نژند خاطری شاد

چون بال و پرش تپید در خون                    از یاد برون شدش پریدن

افتاد زگیر و دار گردون                             نومید زآشیان رسیدن

از پر سرخویش کرد بیرون                        نالید زدرد سرکشیدن

دانست که نیست دشت و هامون            شایسته ی فارغ آرمیدن

شد چهره ی زندگی دگرگون                   در دیدن نماند تاب دیدن

                                 مانا که دل از تپیدن افتاد

مجروح ز رنج زندگی رست                      از قلب بریده گشت شریان

آن بال و پر لطیف بشکست                    وان سینه ی خرد خست پیکان

صیاد سیه دل از کمین جست                تا صید ضعیف گشت بیجان

در پهلوی آن فتاده بنشست                  آلوده به خون مرغ دامان

بنهاد به پشتواره و بست                       آمد سوی خانه شامگاهان

                           وان صید بدست کودکان داد

چون صبح دمید ، مرغکی خرد               افتاد زآشیانه در جر

چون دانه نیافت ، خون دل خورد             تقدیر،پرش بکند یکسر

شاهین حوادثش فروبرد                   نشنید حدیث مهر مادر

دور فلکش بهیچ نشمرد                        نشنید کسیش سایه بر سر

نادیده سپهر زندگی ، مرد                     پروازنکرده ، سوختش پر

                         رفت آن هوس و امید بر باد

آمد شب و تیره گشت لانه                   وان رفته نیامد از سفر باز

کوشید فسونگر زمانه                         کاز پرده برون نیفتد این راز

طفلان به خیال آب و دانه                    خفتند و نخاست دیگر آواز

از بامک آن بلند خانه                           کس روز عمل نکرد پرواز 

یکباره برفت از میانه                          آن شادی و شوق و نعمت و ناز

                     زان گمشدگان نکرد کس یاد

آن مسکن خرد پاک ایمن                  خالی و خراب ماند فرجام

افتادگلش زسقف و روزن                 خار و خسکش بریخت از بام

آرامگهی نه بهر خفتن                     بامی نه برای سیر و آرام

برباد شد آن بنای روشن                 نابود شد آن نشانه و نام

از گردش روزگار توسن                   وز بدسری سپهر و اجرام

                    دیگر نشد آن خرابی آباد

شد ساقی چرخ پیر خرسند          پردید زخون چو ساغری را

دستی سر راه دامی افنکند         پیچانید به شته ای سری را

جمعیت ایمنی پراکند                  شیرازه درید دفتری را

با تیشه ظلم ریشه ای کند         بربست زفتنه ای دری را

خون ریخت بکام کودکی چند      برچید بساط مادری را

                  فرزند مگر نداشت صیاد؟

از : پروین اعتصامی

ای خوشا سودای دل از دیده پنهان داشتن             مبحث تحقیق را در دفتر جان داشتن

دیبه ها بی کارگاه و دوک و جولا بافتن                  گنجها بی پاسبان و بی نگهبان داشتن

بنده فرمان خود کردن همه آفاق را                       دیو بستن ، قدرت دست سلیمان داشتن

در ره ویران دل ، اقلیم دانش ساختن                   در ره سیل قضا ، بنیاد و بنیان داشتن

دیده را دریا نمودن ، مردمک را غوصگر                  اشک را مانند مروارید غلطان داشتن

از تکلف دور گشتن ، ساده و خوش زیستن          ملک دهقانی خریدن ، کار دهقان داشتن

رنجبر بودن ، ولی در کشتزار خویشتن                 وقت حاصل خرمن خود را به دامان داشتن

روز را با کشت و زرع و شخم آوردن بشب              شامگاهان در تنور خویشتن نان داشتن

سربلندی خواستن در عین پستی ، ذره وار          آرزوی صحبت خورشید رخشان داشتن

بی روی دوست، دوش شب ما سحر نداشت

                                                              سوز و گداز شمع و من و دل اثر نداشت

مهــــــــــــر بلند، چهره ز خـــــــــــاور نمینمود

                                                              ماه از حصار چرخ، سر باختـــــر نداشت

آمد طبیب بر سر بیمــــــــــــــار خویش، لیک

                                                              فرصت گذشته بود و مداوا ثمـر نداشت

دانی که نوشداروی سهـــــــراب کی رسید

                                                              آنگه که او ز کالبـــــــدی بیشتر نداشت

دی، بلبلی گلـــــی ز قفس دید و جانفشاند

                                                              بار دگر امید رهائـــــــــــی مگر نداشت

بال و پری نزد چو بدام اندر اوفتـــــــــــــــاد

                                                               این صید تیره روز مگر بال و پر نداشت

پروانه جز بشوق در آتش نمیگداخـــــــــت

                                                           میدید شعله در سر و پروای سر نداشت

بشنو ز من، که ناخلف افتـــــــــاد آن پسر

                                                           کز جهل و عجب، گوش به پند پدر نداشت

خرمن نکرده توده کســـــــــی موسم درو

                                                          در مزرعی که وقت عمل برزگــــر نداشت

من اشک خویش را چو گهـــــر پرورانده‌ام

                                                           دریای دیده تا که نگوئی گهــــــر نداشت

 شعراز:   پروین اعتصامی

دوش با من گفت پنهان کاردانی تیزهوش

و از شما پنهان نشاید کرد سر می فروش

گفت آسان گیر بر خود کارها کز روی طبع

سخت می‌گردد جهان بر مردمان سختکوش

وان گهم درداد جامی کز فروغش بر فلک

زهره در رقص آمد و بربط زنان می‌گفت نوش

با دل خونین لب خندان بیاور همچو جام

نی گرت زخمی رسد آیی چو چنگ اندر خروش

تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی

گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش

گوش کن پند ای پسر و از بهر دنیا غم مخور

گفتمت چون در حدیثی گر توانی داشت هوش

در حریم عشق نتوان زد دم از گفت و شنید

زان که آن جا جمله اعضا چشم باید بود و گوش

بر بساط نکته دانان خودفروشی شرط نیست

یا سخن دانسته گو ای مرد عاقل یا خموش

ساقیا می ده که رندی‌های حافظ فهم کرد

آصف صاحب قرآن جرم بخش عیب پوش

حافظ

ناگهان پرده برانداخته‌ای یعنی چه

مست از خانه برون تاخته‌ای یعنی چه

زلف در دست صبا گوش به فرمان رقیب

این چنین با همه درساخته‌ای یعنی چه

شاه خوبانی و منظور گدایان شده‌ای

قدر این مرتبه نشناخته‌ای یعنی چه

نه سر زلف خود اول تو به دستم دادی

بازم از پای درانداخته‌ای یعنی چه

سخنت رمز دهان گفت و کمر سر میان

و از میان تیغ به ما آخته‌ای یعنی چه

هر کس از مهره مهر تو به نقشی مشغول

عاقبت با همه کج باخته‌ای یعنی چه

حافظا در دل تنگت چو فرود آمد یار

خانه از غیر نپرداخته‌ای یعنی چه

حافظ

دل هر که صید کردی نکشد سر از کمندت

نه دگر امید دارد که رها شود ز بندت

به خدا که پرده از روی چو آتشت برافکن

که به اتفاق بینی دل عالمی سپندت

نه چمن شکوفه‌ای رست چو روی دلستانت

نه صبا صنوبری یافت چو قامت بلندت

گرت آرزوی آنست که خون خلق ریزی

چه کند که شیر گردن ننهد چو گوسفندت

تو امیر ملک حسنی به حقیقت ای دریغا

اگر التفات بودی به فقیر مستمندت

نه تو را بگفتم ای دل که سر وفا ندارد

به طمع ز دست رفتی و به پای درفکندت

تو نه مرد عشق بودی خود از این حساب سعدی

که نه قوت گریزست و نه طاقت گزندت

سعدی

چنان به موی تو آشفته‌ام به بوی تو مست

که نیستم خبر از هر چه در دو عالم هست

دگر به روی کسم دیده بر نمی‌باشد

خلیل من همه بت‌های آزری بشکست

مجال خواب نمی‌باشدم ز دست خیال

در سرای نشاید بر آشنایان بست

در قفس طلبد هر کجا گرفتاریست

من از کمند تو تا زنده‌ام نخواهم جست

غلام دولت آنم که پای بند یکیست

به جانبی متعلق شد از هزار برست

مطیع امر توام گر دلم بخواهی سوخت

اسیر حکم توام گر تنم بخواهی خست

نماز شام قیامت به هوش باز آید

کسی که خورده بود می ز بامداد الست

نگاه من به تو و دیگران به خود مشغول

معاشران ز می و عارفان ز ساقی مست

اگر تو سرو خرامان ز پای ننشینی

چه فتنه‌ها که بخیزد میان اهل نشست

برادران و بزرگان نصیحتم مکنید

که اختیار من از دست رفت و تیر از شست

حذر کنید ز باران دیده سعدی

که قطره سیل شود چون به یک دگر پیوست

خوشست نام تو بردن ولی دریغ بود

در این سخن که بخواهند برد دست به دست

سعدی

سلسله موی دوست حلقه دام بلاست

هر که در این حلقه نیست فارغ از این ماجراست

گر بزنندم به تیغ در نظرش بی‌دریغ

دیدن او یک نظر صد چو منش خونبهاست

گر برود جان ما در طلب وصل دوست

حیف نباشد که دوست دوست‌تر از جان ماست

دعوی عشاق را شرع نخواهد بیان

گونه زردش دلیل ناله زارش گواست

مایه پرهیزگار قوت صبرست و عقل

عقل گرفتار عشق صبر زبون هواست

دلشده‌ی پای بند گردن جان در کمند

زهره‌ی گفتار نه کاین چه سبب وان چراست

مالک ملک وجود حاکم رد و قبول

هر چه کند جور نیست ور تو بنالی جفاست

تیغ بر آر از نیام زهر برافکن به جام

کز قبل ما قبول وز طرف ما رضاست

گر بنوازی به لطف ور بگدازی به قهر

حکم تو بر من روان زجر تو بر من رواست

هر که به جور رقیب یا به جفای حبیب

عهد فرامش کند مدعی بی‌وفاست

سعدی از اخلاق دوست هر چه برآید نکوست

گو همه دشنام گو کز لب شیرین دعاست

سعدی

صبر کن ای دل که صبر سیرت اهل صفاست

چاره عشق احتمال شرط محبت وفاست

مالک رد و قبول هر چه کند پادشاست

گر بزند حاکمست ور بنوازد رواست

گر چه بخواند هنوز دست جزع بر دعاست

ور چه براند هنوز روی امید از قفاست

برق یمانی بجست باد بهاری بخاست

طاقت مجنون برفت خیمه لیلی کجاست

غفلت از ایام عشق پیش محقق خطاست

اول صبحست خیز کآخر دنیا فناست

صحبت یار عزیز حاصل دور بقاست

یک دمه دیدار دوست هر دو جهانش بهاست

درد دل دوستان گر تو پسندی رواست

هر چه مراد شماست غایت مقصود ماست

بنده چه دعوی کند حکم خداوند راست

گر تو قدم می‌نهی تا بنهم چشم راست

از در خویشم مران کاین نه طریق وفاست

در همه شهری غریب در همه ملکی گداست

با همه جرمم امید با همه خوفم رجاست

گر درم ما مس‌ست لطف شما کیمیاست

سعدی اگر عاشقی میل وصالت چراست

هر که دل دوست جست مصلحت خود نخواست

سعدی

عشق ورزیدم و عقلم به ملامت برخاست

کان که عاشق شد از او حکم سلامت برخاست

هر که با شاهد گل‌روی به خلوت بنشست

نتواند ز سر راه ملامت برخاست

که شنیدی که برانگیخت سمند غم عشق

که نه اندر عقبش گرد ندامت برخاست

عشق غالب شد و از گوشه نشینان صلاح

نام مستوری و ناموس کرامت برخاست

در گلستانی کان گلبن خندان بنشست

سرو آزاد به یک پای غرامت برخاست

گل صد برگ ندانم به چه رونق بشکفت

یا صنوبر به کدامین قد و قامت برخاست

دی زمانی به تکلف بر سعدی بنشست

فتنه بنشست چو برخاست قیامت برخاست

سعدی

آن نه زلفست و بناگوش که روزست و شب‌ست

وان نه بالای صنوبر که درخت رطب‌ست

نه دهانی‌ست که در وهم سخندان آید

مگر اندر سخن آیی و بداند که لب‌ست

آتش روی تو زین گونه که در خلق گرفت

عجب از سوختگی نیست که خامی عجب‌ست

آدمی نیست که عاشق نشود وقت بهار

هر گیاهی که به نوروز نجنبد حطب‌ست

جنبش سرو تو پنداری کز باد صباست

نه که از ناله مرغان چمن در طرب‌ست

هر کسی را به تو این میل نباشد که مرا

کآفتابی تو و کوتاه نظر مرغ شب‌ست